ผีหรือปีศาจหมายถึงอะไรสำหรับฮาโลวีนนี้?

 

Giant = ยักษ์

ยักษ์ (giant) บางพวกเป็นพวกเทวดาชั้นล่างมีท้าวกุเวร เทพแห่งทรัพย์เป็นหัวหน้า โดยในศาสนาเช่น หรือไชนะใช้คำว่า "ยักษ์" หมายถึงผู้ยิ่งใหญ่ใช้เรียกพวกเทวดา

ยักษ์ เป็นอมนุษย์พวกหนึ่งเป็นฝ่ายเทพ แต่เป็นญาติกับพวกรากษส มีหัวหน้าคือท้าวกุเวร เทพแห่งทรัพย์ บริวารของท้าวกุเวรคือพวกกุมภัณฑ์ (อัณฑะ เท่าหม้อ) มีหน้าที่เฝ้าสมบัติจึงเนรมิตรกายให้ตัวใหญ่น่ากลัว ค่อยฆ่าคนที่แอบเข้าไปขโมยสมบัติ บางครั้งเมื่อกรรมชั่วตามมาทันก็จะลงไปเป็นนายนิรยบาลลงโทษสัตว์นรก เมื่อกรรมดีให้ผลก็ขึ้นมาเป็นเทพชั้นจตุมหาราชิกาอีก (ต่างจากเวมานิกเปรต ที่เป็นครึ่งเปรตครึ่งเทวดา ตามวาระการให้ผลแห่งกรรมดีกรรมชั่ว) คนทั่วไปที่เข้าใจว่ายักษ์ตัวใหญ่ถือคทาหรือกระบองดุร้าย กินคน ก็คงเป็นพวกกุมภัณฑ์ (อัณฑะเท่าหม้อ) นี้

 

Ghost = ผี / วิญญาณ

ผี คือวิญญาณของคนตาย ซึ่งคำว่าผีหมายถึงซากศพในภาษาไทยเช่นสำนวน "ไม่เผาผี" หรือจิตวิญญาณศักดิ์สิทธิ์ลี้ลับ อย่าง ผีป่า ผีบ้าน และผีฟ้า เป็นต้น ซึ่งในคำบาลีและสันสกฤตมีคำว่า "ภูต" ซึ่งหมายถึงสิ่งมีชีวิตที่อาจจะเป็นคณะเทพบริวารของพระศิวะ (ศิวะได้ชื่อว่า ภูเตศวร หมายถึงผู้เป็นใหญ่เหนือภูตทั้งปวง) ภูตเจ้าเล่ห์ goblin อสูร demon วิญญาณของคนตาย ghost จิตวิญญาณ spirit ซึ่งรวมถึงสิ่งที่เป็นทิพย์ divine มนุษย์ human สัตว์ animal ผัก vegetable และบุคคล person ต่าง ๆ ก็จัดว่าเป็นภูตเหมือนกัน ตามหลักภูตจึงหมายถึงสิ่งมีชีวิต และสิ่งที่ถูกสร้างขึ้นโดยพระเจ้า creature และแม้แต่เทวดาที่ทูนถาดขาวทิพย์ขึ้นมาจากกองไพรในเรื่องรามายณะหรือรามเกียรติ์ของไทย เพื่อให้ท้าวทศรถให้ชายาทั้งสามเสวยเพื่อให้กำเนิดพระราม และพระอนุชาทั้งหลาย ในฉบับไทยว่าเป็นยักษ์ ฉบับแขกบางสำนวนว่าเป็นเทวดาก็มี แต่ในฉบับสันสกฤตของฤๅษีวาลมิกิคือ "ภูต" ดังนั้นภูตยังหมายถึงสิ่งมีชีวิตที่เกิดจากเวทมนต์ได้ด้วย ตามรากศัพท์คำว่า ภูต มาจาก ภู ธาตุที่แปลว่า มี เป็น คือความหมายเดิมภูตตรงกับคำว่า Being ในภาษาอังกฤษ แต่ภาษาฮินดีหรืออินโดยูโรเปียนยุคใหม่ให้ความหมายของคำว่า ภูติตรงกับคำฝรั่งว่า Ghost และคำไทยว่า ผี

 

Werewolf (Lycanthropy) = มนุษย์หมาป่า

มนุษย์หมาป่า หรือภาษาอังกฤษคือ Werewolf (Wer + wolf ซึ่ง Wer คือคำอังกฤษโบราณ แปลว่า มนุษย์ ส่วน Wolf แปลว่า หมาป่า บางครั้งจึงเรียกว่า Man - wolf ในตำนานนานกรีกก็ปรากฏอมนุษย์ชนิดหนึ่งที่เรียกว่า Lycanthrope ไลแคนโทรป หรือ Lycanthropos ไลแคนโทรโปส (โดยคำว่า Lykos +Anthropos, Lykos แปลว่า หมาป่า และ Anthropos แปลว่า คน)

ไลแคนโทรโปส เป็นมนุษย์พวกหนึ่งที่สามารถแปลงเป็นสัตว์ต่าง ๆ ได้ไม่ใช้เฉพาะหมาป่าเท่านั้น นวนิยายบางเรื่องก็แยกพวก ไลแคนโทรโปร หรือไลเคน ออกให้แตกต่างจากมนุษย์หมาป่า แวร์วู๊ฟ (Werewolf) และให้เป็นศัตรูกันล่ากันเอง แต่ที่แน่ชัดไลแคนโทรโปส Lycanthropos หรือ ไลแคน Lycan เป็นเผ่าพันธุ์มนุษย์หมาป่าที่เก่าแก่ มีประวัติมาในตำนานกรีกโบราณ

โดยมนุษย์หมาป่าตนแรกของกรีกโบราณคือ ไลคาออน (Lycaon) บุตรชายของ เปลัสคูส Pelasgus และนาง เมลิเบีย Meliboea ผู้เป็นกษัตริย์แห่งอาร์คาเดีย ได้พยายามจะพิสูจน์ความไม่ศักดิ์สิทธิของเทพเจซีอุส Zeus โดยการทำสิ่งที่ไม่มีใครทำได้ โดยการฆ่าบุตรของตนเอง ไนคริมุส (Nycrimus) แล้วนำเนื้อจากศพลูกชายตนไปทำอาหารถวายเทพซีอุส ทำให้เทพซีอุสโกรธจึงสาป ไลคาออน และลูก ๆ ของเขาที่เหลือให้กลายเป็นหมาป่าหิวโหย แล้วจึงชุบชีวิตให้ไนคริมุส(Nycrimus)

 

 

Ogre = มนุษย์/ยักษ์กินคน

ยักษ์ หรือมนุษย์กินคนอาจจะเกี่ยวกับอารยธรรมโบราณที่มีการจับคนมาบูชายัญพระเจ้า นาน ๆ ไปก็คิดว่าตนคือพระเจ้า หรือสมมุติว่าตนคือพระเจ้าจึงจับเชลยศึกมากินเพื่อข่มขวัญเผ่าที่เป็นศัตรู หรือความเชื่อเรื่องการแสวงหาความอมตะ หรือพลังที่ได้จากการกินเลือดเนื้อมนุษย์ซึ่งเป็นสิ่งที่พวกยักษ์มารจะทำกัน ซึ่งประเพณีการกินคนก็มีอย่างในเผ่านาคาแลนด์ของอินเดีย เผ่าอเมซอนบางเผ่า และในชวามลายู การถลกหนังหัวเชลยของอินเดียแดง หรือการบูชายัญและกินศพมนุษย์ของลัทธิศักติบางลิทธิในอินเดีย การบูชายัญมนุษย์ของชาวแอสแทกซ์โบราณเป็นต้น ซึ่งเรื่องของยักษ์กินคนเมืองยักษ์ก็มีเรื่องของนางพันธุรัตแม่พระสังข์ นางยักษ์สนธมารในเรื่องนางสิบสอง ก็เป็นยักษ์กินคนอยู่กันในบ้านในเมือง

 

Troll = มนุษย์/ยักษ์ถ้ำ

 โทรล คืออมนุษย์หรือยักษ์ในถ้ำปรากฏในตำนานฝรั่งมากมาย เช่น เรื่องลอร์ด ออฟ เดอะ ริงส์ ซึ่งโทรลมักได้ชื่อในเรื่องของความโง่ไม่ฉลาด อาจจะเป็นพวกลิงไม่มีหาง หรือญาติของพวกมนุษย์โบราณที่ศูนย์พันธุ์ไปนานแล้ว โดยโทรลก็เหมือนยักษ์ที่อยู่ถ้ำ หรือนางผีเสื้อสมุทรในวรรณคดีไทย ที่ได้อิทธิพลจากนางอัศวะมุขีในวรรณคดีบาลีและสันสกฤต ซึ่งคำว่าอัศวมุขีเป็นชื่อทั้งเทพ ฤาษี และนางยักษ์ในนิทานต่าง ๆ

 

Elf = ภูตป่า

ภูตป่าถ้าเทียบกับไทยก็น่าจะเป็นชาวลับแล ซึ่งตำนานว่าชาวลับแลคือนครที่สาบสูญหรือนครลี้ลับในป่าที่มีการนับถือพุทธศาสนา ใจบุญ มีทรัพย์สมบัติมาก และมีแต่สาวงาม อาจจะเหมือนเมืองแม่ม่ายอย่างนิทานจีนเรื่องไซอิ๋ว (ซีโหยวจี) หรืออาจจะเป็นเมืองผีอย่างนิทานญี่ปุ่น ซึ่งเมืองลับแลปรากฏในนิทานไทยโบราณ และวรรณกรรมปัจจุบันอย่างนวนิยายเรื่อง ภูตลำน้ำโขง เป็นต้น นอกจากนี้ภูตป่าในความหมายไทยอาจจะเป็นวิญญาณศักดิ์สิทธิตามต้นไม้อย่าง พระไทรในเรื่องพระอนิรุทธ์ พระโพธิ์ในสมุทรโฆษ ผีนางตะเคียน นางตานี หรืออมนุษย์ที่มีรูปร่างคล้ายมนุษย์ในป่าหิมพานต์ประเภทต่าง ๆ แล้วแต่การตีความกันไปว่า ภูตไพรคืออะไร เพราะความหมายของคำว่าภูตมีทั้งแบบแคบ และแบบกว้างเช่นกัน

 

Goblin = คณะเทพ

 ก็อบลิน ของฝรั่งคืออมุษย์ร่างแคระ ซึ่งมีเล่ห์เหลี่ยม และความโลภในทรัพย์สมบัติโดยเฉพาะอัญมณีและทองคำมากกว่าอมนุษย์แคระชนิดอื่น ๆ ในนิยายร่วมสมัยบางก็ว่าเป็นมิตรหรือศัตรูกับพวกแอลฟ์ (เช่น เรื่องลอร์ดออฟเดอะริงส์) โดยมีหลายตำนานสับสนระหว่างพวกก็อบลินกับอมนุษย์ร่างแคะอื่น ๆ เช่นบางว่าก็อบลินจะซ่อนทองไว้ที่ปลายของสายรุ้ง (บางตำนานว่าเป็นพวกเลปริคอน) บางก็ว่ามีคนป่าเคยถูกพวกก็อบลินแกล้งสาปให้หลับไปจนแก่ และก็อบลินบางตนก็ชอบลักพาเด็ก ๆ หรือเอาทารกของตนมาเปลี่ยนกับลูกของมนุษย์ ปัจจุบันเลยว่ากอบลินเหมือนอินคิวบัสบุตรปีศาจของนางพญามารลิลิธที่ชอบมาลักหลับกับสาวชาวมนุษย์ไปเลยก็มี นอกจากนี้ผู้รับใช้แดรกคูลาก็เป็นพวกกอบลินพวกหนึ่ง ซึ่งก็อบลินของฝรั่งมักถูกเปรียบกับอสูรแคระคือพวกคณะเทพซึ่งเป็นสาวกของพระศิวะ ซึ่งตำนานว่าพวกคณะเทพนี้เดิมคือพราหมณ์ที่เป็นญาติกับเทพโคนนทิ เมื่อเทพนนทิบำเพ็ญตนจนได้เป็นผู้รับใช้พระศิวะแล้วพวกญาติ ๆ ก็ตามมาเป็นพวกคณะด้วย ทำให้พญาโคนนทิเทพบุตรเป็นหัวหน้าของเหล่าคณะผู้รับใช้พระศิวะ แต่ต่อมาเมื่อกำเนิดพระคเณศ พระศิวะก็ประทานคณะเทพทั้งหมดให้พระคเณศ ทำให้คเณศเป็นหัวหน้าของคณะเหนือกว่าพญาโคนนทิเทพบุตรอีกต่อหนึ่ง นอกจากนี้มีศิวะเทพบางปางเสด็จลงไปดูแลทองคำในบาดาลโลกทำให้พวกคณะเทพของพระศิวะก็มีหน้าที่ดูแลทองคำเหมือนพวกก็อบลินของฝรั่งด้วย (แต่ของฝรั่งชอบขโมยทอง)

หมายเหตุ  การลักเด็กไปแล้วเอาลูกปีศาจมาเปลี่ยนเรียกว่า changeling เป็นพฤติกรรมร่วมกันของพวกอมุษย์ต่าง ๆ ไม่ว่าจะเป็น ภูตป่าแฟรี่ Fairy ,ฟิกซี่ Pixie, คนแคระ Dwarf, กอบลิน Goblin และมารร้าย Devil เป็นต้น

 

Jinni (Jinny) = ภูตตะเกียง

เชื่อกันว่าคำว่าจินนี มาจากคำว่า ญิน ในภาษาอาหรับแปลว่า ผี ผีร้าย วิญญาณ ซึ่งการที่จินนีอยู่ในตะเกียง หรือแหวนวิเศษ และออกมารับใช้เจ้านายผู้ถือครองนั้นไม่ต่างจากปีศาจทั้งหลายหรือซาตานของกษัตริย์โซโลมอน หรือพระเจ้าสุลัยมานในภาษาอาหรับ ซึ่งมีแหวนวิเศษใช้ควบคุมเรียกใช้ปีศาจต่าง ๆ ให้ทำตามความปรารถนาในตำนาน ดั้งนั้นจินนีจึงเทียบได้กับโหงพราย หรือกุมารทองของไทย ส่วนตะเกียงก็ไม่ต่างไปจากหม้อแม่นาคมากนัก โดยในปัจจุบันจินนีก็มีในภาพยนตร์เรื่องอาละดิน และปีศาจของโซโลมอนก็มีในเรื่องเดอะนัน หรือคอนเจอริ่ง เป็นต้น

 

Wizard = พ่อมด

พ่อมดของฝรั่งคือผู้วิเศษมีเวทมนต์เพราะเป็นลูกปีศาจ ส่วนไทยผู้วิเศษคือคนดีมีวิชาซึ่งเป็นศิษย์ของฤๅษี หรือพระฤๅษีทั้งหลาย ส่วนลูกของปีศาจก็เป็นอสูรร้าย ลูกของเทวดาก็เป็นผู้มีบุญหรือวีรบุรุษในตำนานไปเลยออกแนวความเชื่อของเทวนิยายกรีกมากกว่าความเชื่อเรื่องพ่อมดในยุคกลางอย่างพ่อมดเมอร์ลิน Merlin ที่ว่าเป็นลูกชายของอินคิวบัสบุตรปีศาจของนางพญามารลิลิธที่ชอบทำให้หญิงท้องไม่มีพ่อ เป็นคู่กับซักคิวบัสบุตรีของนางพญามารลิลิธที่ชอบขโมยพลังของมนุษย์เพศชายมาตั้งท้องให้กำเนิดปีศาจ ซึ่งชื่อว่า ทั้งอินคิวบัส incubus  ซักคิวบัส succubus และแม่มด witch ที่เป็นลูกของอินคิวบัส หรือแม่มดที่ได้พลังเวทมนต์จากการทำสัญญากับซาตานเป็นสาเหตุของการเสื่อมสมรรถภาพทางเพศ

 

witch = แม่มด

แม่มดคือผู้หญิงวิเศษมีเวทมนต์เพราะเป็นลูกปีศาจ

 

 

เมื่ออ่านตั้งแต่ต้นจนจบจะพบว่าความเชื่อในเรื่องนี้ทุกชนชาติ ทุกภูมิภาค ล้วนแต่มีความเชื่อหรือเรื่องเล่าที่คล้ายกันทั้งทางตะวันออกและตะวันตกแต่อาจจะแตกต่างกันออกไปในเรื่องของรายละเอียด ก็หวังว่าคุณผู้อ่านทุกท่านจะชอบกันสำหรับเรื่องที่นำมาฝากกันในวันนี้

 

ขอขอบคุณข้อมูล:

https://mycitipati.blogspot.com/ และผู้เขียน cittipati